وجدان اخلاقی
دانلود پروژه وجدان اخلاقی
وجدان اخلاقی از نگاه ایمانوئل کانت
وجدان اخلاقی از نگاه علامه محمّد تقی جعفری
بررسی تطبیقی نگاه ایمانوئل کانت و علامه جعفری به وجدان اخلاقی
دانلود پروژه کارشناسی ارشد رشته فلسفه اخلاق
بررسی تطبیقی نگاه ایمانوئل کانت و علامه جعفری به وجدان اخلاقی
چکیده:
یکی از مسائلی که در فلسفه همواره مطرح بوده است، مسئله وجدان اخلاقی است. در این زمینه اندیشمندان فراوانی به تفکر پرداخته اند؛ برای نمونه: کانت، علامه جعفری، روسو، فروید و …. با توجه به عنوان پژوهش که به دنبال مقایسه وجدان اخلاقی از دیدگاه علامه جعفری(ره) و ایمانوئل کانت است، محقق در این پژوهش به تفسیر هر دو دیدگاه پرداخته است.
محقق در این زمینه، ضمن بیان مبانی نظری وجدان اخلاقی مبتنی بر دیدگاه آن دو اندیشمند، تلاش نموده تا به بیان ریشه های وجدان اخلاقی و پیامد های آن از نگاه کانت و علامه جعفری بپردازد و تفاوت ها و شباهت های این دو دیدگاه را ذکر نماید. نتایج پژوهش نشان داد که فرضیه های تحقیق درباره وجدان در این پژوهش بطور کیفی قابل تایید است و تفاوت ها در مفاهیمی چون نیت، اخلاق مطلق و رابطه بین وجدان و خدا است. همچنین، در این پژوهش ریشه های وجدان اخلاقی از دید کانت بر سه قاعده کلی بنا شده:1) قاعده قانون کلی، 2) قاعده انسانیت، 3) قاعده خودمختاری، درحالیکه در این زمینه ریشه وجدان اخلاقی بر اساس دیدگاه علامه جعفری در خودشناسی است.
واژگان کلیدی:
وجدان اخلاقی
اراده نیک
اختیار
تکلیف( وظیفه)
امر مطلق
ایمانوئل کانت و علامه محمد تقی جعفری(ره)
مقدمه:
هدف نهایی هر تحقیق یافتن پاسخی مناسب به پرسشهای تحقیق می باشد. بدین لحاظ در این تحقیق سعی شده است بر اساس مطالعات صورت پذیرفته برای فرضیه های تحقیق تحلیلی قابل قبول ارائه شود.بنابراین، تلاش شد تا پس از بیان مبانی فکری اندیشه های کانت و علامه جعفری در باب وجدان که در فصل دو و سه آمد، بر اساس اینن مبانی فرضیه های پژوهش در فصل چهارم مورد آزمون قرار گیرد.
در این بررسی هر یک از این دو اندیشمند در پاسخ به سوالات دیدگاه خاص خود را داشتند و پاسخ هایی را بر اساس دیدگاه آن دو بیان نمودیم و تفاوت های فکری آن دو را نیز ذکر کردیم. در در نهایت نتیجه تحقیق را بیان نمودیم و با بیان پیشنهادات پژوهشی، آنچه در این پژوهش حاصل شد، ذکر کنیم. با این حال در انجام تحقیق با محدودیت هایی روبرو بودیم که ذکر آنها باعث می شود در تحقیقات آتی این ایرادات تا جایی که ممکن است، برطرف شود. در انجام هر پژوهش محقق با یک سری محدودیت ها مواجه است که محقق را در انجام پژوهش محدود می نماید و دست او را در دسترسی به موارد لازم برای یک پژوهش بدون ایراد با مشکل مواجه می نماید در ادامه به مواردی که در انجام پژوهش با آن مواجه بودیم بیان می داریم.
از جمله محدودیت هایی که در این زمینه قابل ذکر است و از اهمیت ویژه ای برخوردار است، مساله دسترسی به منابع دسته اول است. منظور از منابع دست اول کتاب های کانت است که به زبان آلمانی است و به دلیل نا آشنایی با این زبان امکان استفاده و دسترسی به این کتابها مشکل است و اکثر کتابهایی که در کشور از کانت ترجمه شده است، ترجمه مستقیم از زبان آلمانی به فارسی نیست و معمولا این کتاب های دسته اول آلمانی ابتدا به انگلیسی ترجمه شده و در ادامه به فارسی ترجمه شده است و احتمال بد فهمی و تغییر معنای اندیشه های کانت وجود دارد. و شاهد این امر کتابهای ترجمه شده از کانت در ایران است که وقتی به کتابی که دو نفر آن را ترجمه کرده اند رجوع می کنیم، دو معنای متفاوت از متن آنها ممکن است برداشت شود.
از دیگر محدودیت های پژوهش حاضر در باره اندیشه های علامه جعفری است. با اینکه در بحث وجدان مطالب زیادی از ایشان به چاپ رسیده است اما هنوز بعضی از آثار ایشان که در چارچوب سخنرانی بوده است. از کیفیت صوتی مناسبی برخوردار نیست و هنوز به کتاب تبدیل نشده است و محقق در حین پژوهش با این گونه محدودیت مواجه شده است.همچنین، دسترسی به منابع مرجع است و به دلیل اینکه بعضی از کتابهای علامه دارای چندین جلد است. معمولا در کتابخانه ها جزء کتاب های مرجع قرار دارد و نمی توان ّنها را به امانت گرفت. از طرفی یکی دیگر از عواملی که در انجام یک پژوهش با کیفیت بالا موثر است دسترسی به صاحب نظرانی است که در این حوزه، صاحب نظر محسوب می شوند و برای انجام یک پژوهش نیاز است که نظر آنها در این باره مد نظر قرار گیرد و به دلیل مشغله های کاری آنها دسترسی به آنها محدود است.
از دیگر محدودیت های پژوهش نبودن نهادی جامع است که تمام تحقیقات صورت گرفته در آن به ثبت رسیده و موجود باشد. تا محققان بتوانند از طریق آن اطلاعات جامعی در باره حوزه تحقیق خود حاصل نمایند.
فهرست مطالب
چكیده فارسی 1
فصل اول: كلیات 2
مقدمه 3
1-1 . بیان مساله 3
2-1 . ضرورت واهمیت پژوهش 5
3-1 . روش پژوهش 6
4-1 . اهداف پژوهش 7
1-4-1 . هدف كلی 7
2-4-1 . اهداف جزئی 7
5-1 . سوالات پژوهش 7
6-1 . فرضیات پژوهش 8
فصل دوم: پیشینه پژوهشی در باب وجدان و مبانی نظری وجدان اخلاقی از دید كانت 10
مقدمه 11
1-2 . پیشینه و نتایج حاصل از آن 11
2-2 . دیدگاه هایی در باره وجدان 14
3-2 . سیر تحول افكار كانت 16
4-2 . جایگاه عقل عملی در فلسفه كانت و اصول و خطوط كلی اخلاق در عقل عملی 19
1-4-2 . عقل عملی 20
2-4 . رابطه عقل عملی با عقل نظری 20 -2
5-2 . وجدان اخلاقی از دیدگاه كانت 23
1-5-2 .نسبت بین وجدان و عقل عملی 26
2-5 . اصول و خطوط كلی اخلاقی مبتنی بر عقل عملی 30 -2
3-5-2 . پایه های اصول اخلاقی 34
4-5-2 . رابطه بین اصول اخلاقی و وجدان 35
6-2 . اصطلاحات اخلاقی 37
1-6-2 . تكلیف 37
1-1-6-2 .تكلیف شناسی 39
2-1-6-2 .تكلیف اخلاقی 41
2-6-2 . نظر كانت در رابطه با اراده خیر(نیت خیر) و معرفت عقلی 42
3-6-2 . خیر مطلق 45
1-3-6-2 . رابطه خیر با قانون اخلاقی و لذت و عقل 45
4-6-2 . امر مطلق 46
5-6-2 . غایت اخلاقی 47
6-6-2 . اختیار 48
1-6-6-2 . خود مختاری اراده، و ارتباط آن با وجدان اخلاقی و قوانین اخلاقی 50
7. رابطه اخلاق، وجدان و دین 51 -2
8-2 . بیدار كردن وجدان اخلاقی و مساله تربیت 54
9. اخلاق و حقوق 59 -2
10-2 . اخلاق و عدالت 60
فصل سوم: مبانی وجدان از دیدگاه علامه جعفری(ره) 62
مقدمه 63
1-3 . زندگینامه 66
2-3 . سیر فكری و پیشینه پژوهشی استاد 67
3-3 . تالیفات و تحقیقات 69
4-3 . وجدان از دیدگاه علامه جعفری 70
1-4-3 . چیستی وجدان 70
1-1-4 . خویشتن شناسی، من و وجدان 71 -3
2-1-4-3 . وجدان در حیات معقول 75
3-1-4-3 . انواع وجدان 76
1. آشنا ساختن انسان با خویشتن راز وجدان 79 -4-1-4 -3
2. اثبات احترام ذات 80 -4-1-4 -3
3. پذیرش تعهد انسانی برین 80 -4-1-4 -3
4. تعدیل خودطبیعی 81 -4-1-4 -3
5. آزاد كردن انسان از مطلق سازی ها 82 -4-1-4 -3
6. رها ساختن انسان از كابوس جبرهای نمایشی و تقویت اختیار 82 -4-1-4 -3
7-4-1-4-3 . تفكیك امتیازات جبری و امتیازات تكاملی 83
8.. شناخت و ارزیابى هدف و وسیله 84 -4-1-4 -3
5. تأثیرها و تأثرها در باب وجدان -3
(بیگانگی از خود، شهادت به وحدانیت خدا و عداوت با خدا) 84
1-5 . از خود بیگانگی 84 -3
2-5 . خود بیگانگی عامل پوچگرایی 86 -3
3-5-3 . ریشه های عداوت و شهادت به وحدانیت خدا 89
6-3 . نظرات و اندیشه های متفكران اسلامی 92
7-3 . تكلیف و ارتباط آن با وجدان 93
8-3 . اختیار و آزادی در اندیشه علامه جعفری 97
9-3 . اراده 102
1-9-3 . رابطه میل و اراده 102
2-9-3 . قضا و قدر و رابطه آن با اراده 103
10-3 . رابطه دین الهی، اخلاقیات و وجدان 104
1-10-3 . اصول ثابت و متغیر در اخلاق 105
2-10-3 . اصول و خطوط كلی اخلاق از دیدگاه علامه جعفری 106
11-3 . تعلیم و تربیت 109
1-11-3 . اهداف و وظایف تعلیم و تربیت از نگاه علامه جعفری(ره) 109
2-11-3 . اصول تربیتی 110
فصل چهارم: نتایج پژوهش 113
مقدمه 114
1-4 . وجدان از نظر كانت و علامه جعفری چیست؟ 116
1-1-4 . وجدان اخلاقی از دیدگاه كانت چیست؟ 117
2-1-4 . وجدان اخلاقی از دیدگاه علامه جعفری چیست؟ 121
2-4 . وجدان اخلاقی از دیدگاه علامه جعفری و كانت ریشه در چه مبانی دارد؟ 126
1-2-4 . وجدان اخلاقی از دیدگاه كانت ریشه در چه مبانی دارد؟ 126
2-2-4 . ریشه مبانی اخلاق از دیدگاه علامه جعفری 131
3-4 . پیامد ها و نتایج این گونه اندیشیدن در باب وجدان چیست؟ 134
1-3-4 . پیامد ها و نتایج این گونه اندیشیدن در باب وجدان با توجه به دیدگاه كانت چیست؟ 134
2-3-4 . پیامد ها و نتایج این گونه اندیشیدن در باب وجدان با توجه به دیدگاه علامه جعفری چیست؟ 136
4-4 . بررسی تفاوت ها وشباهت ها و نقد های وارد شده 137
فصل پنجم: نتیجه گیری و بیان پیشنهادات 143
مقدمه 144
1-5 . نتیجه گیری 144
2-5 . بیان محدودیت ها ی پژوهش 148
3-5 . پیشنهادات پژوهش 149
منابع 151
